Środków przeciwbólowych dostępnych na rynku jest autentycznie bardzo wiele. Współczesna anestezjologia podzieliła leczenie przeciwbólowe wedle tzw. drabiny analgetycznej, która stanowi referencyjny sposób dobierania leczenia przeciwbólowego. Jakie są najpopularniejsze środki zwalczające ból?
Podstawowe leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
Do podstawowych preparatów o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym należy zaliczyć między innymi tzw. NLPZ – czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne. Są to leki hamujące głównie kaskadę przemiany kwasu arachidonowego, który bierze bardzo istotną rolę w modulacji odpowiedzi odpornościowej. Pod wpływem hamowania enzymu cyklooksygenazy 2 dochodzi do zatrzymania syntezy tzw. prostaglandyn, substancji odpowiedzialnych za indukcję odpowiedzi zapalnej. Zapalenie wpływa na wzrost pobudliwości bólowej oraz na mechanizmy transdukcji sygnału w miejscu powstawania bodźca bólowego. Środki hamujące cyklooksygenazę 2, takie jak ibuprofen, diklofenak, ketoprofen, aspiryna, czy też meloksykam mają cząstkowe oddziaływanie na cyklooksygenazę 1 – czyli płytkową oraz cyklooksygenazę 3, na którą wyłączny wpływ wykazuje choćby acetaminofen, czyli popularny paracetamol.
Jakie są zasady stosowania środków przeciwbólowych?
Podstawowe zasady stosowania preparatów przeciwbólowych uwzględniają między innymi nasilenie bólu lub też potencjalne następstwa bólowe po np. operacji. W tym celu wykorzystuje się skale, które pozwalają zobiektywizować subiektywne doznanie jakim jest ból. Do podstawowych skali zalicza się VRS, NRS oraz inne skale analogowe i liczbowe przydatne w ocenie nasilenia bólu. Według zasad przewidzianych w ramach drabiny analgetycznej, to w bólach o NRS do 4 punktów stosujemy wyłącznie NLPZ, z ewentualnym dodatkiem delikatnego opioidu – w przypadku jednak silniejszego bólu (>4 NRS) stosuje się większe dawki delikatnych opioidów lub wdraża się leczenie z wykorzystaniem morfiny, fentanylu, hydrokodonu oraz innych mocnych opiatów.
Działania niepożądane klasycznych leków przeciwbólowych
Do klasycznych działań niepożądanych klasycznych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych należy zaliczyć:
- zaburzenia krzepnięcia,
- zahamowanie syntezy śluzu w żołądku i prowokowanie rozwoju choroby wrzodowej,
- zaburzenia pracy nerek,
- zaburzenia pracy serca,
- podrażnienia przewodu pokarmowego.
Są to najczęstsze działania niepożądane klasycznych, dostępnych bez recepty preparatów przeciwbólowych obecnych na rynku. Warto zawsze rozsądnie korzystać z leków bez recepty i przestrzegać dawkowania.
