Na Pogórzu Dynowskim, malowniczym rejonie południowo-wschodniej Polski, kursuje zabytkowa kolejka wąskotorowa "Pogórzanin". Ta wyjątkowa trasa nie tylko łączy Przeworsk z Dynowem, ale również przenosi pasażerów w czasie, oferując podróż przez historię i piękno lokalnego krajobrazu.
- Kolejka wąskotorowa "Pogórzanin" wpisana jest do rejestru zabytków od 1991 roku.
- Trasa liczy 46 kilometrów i prowadzi przez tereny powiatu rzeszowskiego i przeworskiego.
- Kolejka przejeżdża przez najdłuższy w Europie tunel kolei wąskotorowej w Szklarach o długości 602 metrów.
- Tunel został wybudowany w latach 1903-1904 jako element strategiczny w czasach monarchii austro-węgierskiej.
Kolejka wąskotorowa "Pogórzanin" jest zabytkiem, który od 1991 roku znajduje się w rejestrze zabytków. Jej historia sięga końca XIX wieku, kiedy to pod panowaniem cesarstwa austro-węgierskiego narodziła się koncepcja budowy tej linii. Inicjatywa miała na celu ułatwienie transportu buraków cukrowych do cukrowni w Przeworsku, założonej przez księcia Lubomirskiego.
Budowa rozpoczęła się w 1894 roku, dzięki staraniom hrabiów Scypiora z Łopuszki Wielkiej i Skrzyńskiego z Bachórza. Oficjalnie oddana do użytku w 1904 roku linia ma 46 kilometrów długości i obejmuje również budynki z parowozownią zwrotną w Dynowie. Dworzec w Dynowie powstał wcześniej, bo w 1887 roku.
Podróż kolejką trwa około 3 godzin i prowadzi przez różnorodne krajobrazy Pogórza Dynowskiego. Trasa zaczyna się na stacji Przeworsk Wąski, a następnie biegnie na wschód przez dolinę rzeki Mleczki, mijając miejscowości takie jak Urzejowice, Krzeczowice, Kańczuga, Łopuszka Wielka, Manasterz, Zagórze, Hadle Szklarskie i Jawornik Polski. Kolejka przejeżdża również przez tunel Szklarskiej Góry, docierając skrajem doliny Sanu do Dynowa.
Jedną z największych atrakcji tej trasy jest tunel w Szklarach, który jest najdłuższym w Europie i jedynym w Polsce tunelem kolei wąskotorowej o długości 602 metrów. Tunel znajduje się pod wzgórzem zwanym "Łysą Górą" i został wybudowany w latach 1903-1904. Podczas przejazdu przez tunel, pasażerowie doświadczają całkowitej ciemności, gdyż wszystkie światła są wyłączane. Tunel, będący dziełem inżyniera Maurycego Machalskiego, powstał jako element wojskowy, który można by było zniszczyć w razie przejęcia kolei przez wrogie wojska.
Trasa "Pogórzanina" to nie tylko historyczny szlak, ale również okazja do podziwiania pięknych krajobrazów Pogórza Dynowskiego. Kolejka przyciąga zarówno miłośników historii, jak i turystów pragnących spędzić czas w otoczeniu przyrody. Podróżując tą trasą, można poczuć ducha minionych czasów i cieszyć się spokojem płynącym z natury.
Źródło: Starostwo Powiatowe w Rzeszowie
