Ponad miliard złotych dla osób z niepełnosprawnościami - bilans Podkarpacia

W Rzeszowie mówili o rosnącej skali świadczenia wspierającego - od pierwszych wniosków po codzienną pracę zespołów oceniających. To historia liczb, kolejek i zmian w organizacji, która realnie wpływa na portfele tysięcy mieszkańców regionu.

• Wojewódzki Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności - liczby, które zmieniają obraz pomocy
• Jak działa WZON w Rzeszowie i oddziałach zamiejscowych - logistyka i dostępność

Wojewódzki Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności - liczby, które zmieniają obraz pomocy

W ciągu obowiązywania nowych przepisów ZUS wypłacił w naszym regionie łącznie ponad 1 044 933 084,98 zł na świadczenia wspierające. Tylko w okresie od 1 stycznia 2025 r. do 30 listopada 2025 r. podkarpacki ZUS przekazał świadczenia na sumę 731 853 799,70 zł dla 25 158 osób; w 2024 r. wypłaty sięgnęły 313 079 285,28 zł dla 9 126 uprawnionych.

Od momentu wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym złożono ponad 71 000 wniosków o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia, a Wojewódzki Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydał już ponad 65 000 decyzji - to drugi wynik w kraju. Średnio obecnie ocenia się około 3 500 wnioskodawców miesięcznie, przy wpływie nowych wniosków na poziomie ponad 2 000 miesięcznie w 2025 r., co przekłada się na średni czas oczekiwania około 4 miesięcy.

Skala przyznawanych świadczeń zależy od punktów w decyzji WZON; miesięczne kwoty wynoszą między innymi:

• 70-74 pkt - 40% renty socjalnej - 751,56 zł
• 75-79 pkt - 60% renty socjalnej - 1 127,35 zł
• 80-84 pkt - 80% renty socjalnej - 1 503,13 zł
• 85-89 pkt - 120% renty socjalnej - 2 254,69 zł
• 90-94 pkt - 180% renty socjalnej - 3 382,04 zł
• 95-100 pkt - 220% renty socjalnej - 4 133,60 zł

Na Podkarpaciu największą grupę wnioskodawców stanowią osoby z znacznym stopniem niepełnosprawności (ok. 51 000 wniosków), a największe zainteresowanie decyzjami występuje w grupie wiekowej 71–90 lat. Blisko 66,5% wydanych decyzji daje prawo do świadczenia - łącznie 43 213 decyzji uprawnia do pobierania świadczenia, natomiast w 21 787 przypadkach wartość punktowa nie osiągnęła progu 70 pkt.

Jak działa WZON w Rzeszowie i oddziałach zamiejscowych - logistyka i dostępność

Wojewódzki Zespół działa nie tylko w Rzeszowie - od 1 grudnia 2023 r. uruchomiono też oddziały zamiejscowe w Krośnie, Przemyślu i Tarnobrzegu. W tych delegaturach wnioskodawcy mogą złożyć formularze, uzyskać informacje o postępowaniu oraz poddać się ocenie przez skład orzekający - przygotowano tam specjalne gabinety do badań.

W regionie powołano 191 certyfikowanych specjalistów (fizjoterapeuci, psycholodzy, pedagodzy, pracownicy socjalni, pielęgniarki i inni), a obsługa administracyjna WZON zwiększyła się z 20 osób w 2024 r. do 40 osób w 2025 r. Wsparcie organizacyjne i szkoleniowe zapewnia Pełnomocnik Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych - we wtorek i środę 16 i 17 grudnia w Rzeszowie odbyło się szkolenie dla specjalistów, w którym uczestniczyli m.in. Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki, oraz Wiesław Buż, I wicewojewoda podkarpacki.

Dla osób, które z powodu stanu zdrowia nie mogą dotrzeć do jednej z czterech placówek (Rzeszów, Krosno , Przemyśl , Tarnobrzeg), ocenę przeprowadza zespół w miejscu stałego pobytu - takie wizyty odbywają się również w godzinach popołudniowych i w każdą sobotę. Uruchomiono też specjalną infolinię dotyczącą ustalania poziomu potrzeby wsparcia.

Adresy delegatur, w których można składać wnioski do WZON:

• Krosno - ul. Bieszczadzka 1
• Tarnobrzeg - ul. 1 Maja 4A
• Przemyśl - ul. Mickiewicza 10

Wniosek o świadczenie do ZUS należy składać wyłącznie elektronicznie - do momentu, gdy decyzja WZON stanie się ostateczna.

Gdy decyzja jest ostateczna, ZUS wypłaca świadczenie z wyrównaniem od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji do WZON. Decyzja uznawana jest za ostateczną po upływie 14 dni od jej doręczenia.

Mieszkańcy mogą liczyć na to, że harmonogram wejścia świadczenia obejmuje etapy:

• osoby z 87–100 pkt mogły ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
• osoby z 78–86 pkt od 2025 r.,
• osoby z 70–77 pkt będą mogły składać wnioski od 1 stycznia 2026 r.

Średnia miesięczna liczba wniosków w 2025 r. przekracza 2 000, podczas gdy w pierwszych miesiącach obowiązywania przepisów w 2024 r. wpływało nawet 6 000 wniosków miesięcznie.

Dla mieszkańca oznacza to, że warto skompletować dokumentację i monitorować status sprawy w WZON - im szybciej decyzja stanie się ostateczna, tym wcześniej ZUS zacznie wypłaty z wyrównaniem. W praktyce: jeśli ktoś otrzyma decyzję korzystną, świadczenie może zostać wypłacone z datą wsteczną do dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji; trzeba jednak pamiętać o średnim czasie oczekiwania około 4 miesięcy i możliwości złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie - do tej pory odnotowano 8 814 takich wniosków.

Źródła danych: Wojewódzki Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Podkarpackim oraz Podkarpacki Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

na podstawie: UW Rzeszów.